Những người nắm giữ ADA có quyền kiểm soát mạng Cardano giống như những người khai thác Bitcoin
Ngày 04 tháng 01 năm 2023
PoS đang dần trở thành cơ chế đồng thuận thống trị và được sử dụng phổ biến trong hầu hết các mạng blockchain hiện nay. Tuy nhiên, chuỗi blockchain lớn nhất Bitcoin lại sử dụng cơ chế đồng thuận PoW. Điều quan trọng đối với cộng đồng crypto là so sánh ưu điểm và nhược điểm của từng giao thức.
Gần đây, pool khai thác Bitcoin Poolin đã tạm dừng cho rút tiền trong một cuộc khủng hoảng thanh khoản. Chúng ta hãy xem những người khai thác đã phản ứng thế nào với điều này và những gì người nắm giữ ADA có thể làm nếu điều gì đó tương tự xảy ra trong hệ sinh thái Cardano.
TÓM TẮT
- PoW và việc triển khai PoS trong Cardano rất giống nhau xét về nhiều phương diện.
- Số lượng block (khối) mà pool tạo ra được xác định bởi lượng tài nguyên được ủy quyền cung cấp cho họ.
- Mạng Cardano có thể giới hạn kích thước của pool. Điều này sẽ hỗ trợ tính Phi tập trung. Trong mạng Bitcoin, pool lớn nhất có tỷ lệ hash chiếm hơn 30%.
- Những người ủy thác tỷ lệ hash trong mạng Bitcoin phải tin tưởng rằng các nhà điều hành pool chính sẽ trả thưởng lại cho họ. Trong mạng Cardano, việc thanh toán phần thưởng là một quy trình hoàn toàn tự động.
- Người ủy quyền có thể chọn một pool Cardano khác để ủy quyền ADA bất cứ lúc nào. Trường hợp này cũng giống như người ủy quyền tỷ lệ hash làm trong trường hợp của Bitcoin.
- Bất kể loại tài nguyên được ủy quyền nào, có thể là crypto hoặc tỷ lệ hash, mạng blockchain luôn được kiểm soát bởi những người ủy quyền.
Cách pool và người ủy quyền hoạt động
PoS của Cardano có nhiều nguyên tắc tương tự như PoW của Bitcoin. Một trong những điểm tương đồng này là sự tồn tại của các pool và một một nhóm người ủy thác nguồn lực cho các pool.
- Trong trường hợp của Bitcoin, những người khai thác ủy thác tỷ lệ hash cho các pool.
- Trong trường hợp của Cardano, những người nắm giữ ADA ủy thác tiền cho các pool.
Người ủy quyền có thể tự nguyện chọn pool mà họ muốn. Trong cả hai trường hợp, sự lựa chọn có thể được thay đổi bất cứ lúc nào. Tuy nhiên, người ủy thác trong mạng Cardano phải đợi đến kỳ chuyển đổi epoch kéo dài 5 ngày. Người ủy quyền có thể thực hiện thay đổi ngay lập tức, nhưng sự thay đổi sẽ có hiệu lực trễ hơn. Trong trường hợp của Bitcoin, mọi thay đổi sẽ có hiệu lực ngay lập tức. Trong cả hai trường hợp, nếu pool nhận được ủy thác làm điều gì đó mà những người được ủy quyền không đồng ý, thì họ có thể làm suy yếu vị thế pool của chính họ.
Pool là một "thực thể" chịu trách nhiệm sản xuất khối. Càng nhiều tài nguyên được ủy quyền cho một pool, thì pool đó sẽ có cơ hội tạo ra càng nhiều khối. Nếu những người được ủy quyền ủy thác tài nguyên của họ ở pool khác, điều này sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến quá trình sản xuất khối của pool vừa mất quyền ủy thác. Và tất nhiên, điều này cũng sẽ làm giảm phần thưởng của pool, vì mạng blockchai chỉ trả phần thưởng khi các "thực thể" tạo ra các khối.
Sự khác biệt cơ bản giữa các pool trong mạng Bitcoin và Cardano là Cardano điều tiết việc hành vi của người ủy quyền bằng việc giới hạn kích thước tối đa của một pool. Pool sẽ có lợi thế cạnh tranh về phần thưởng khi có số ủy thác nằm dưới mức giới hạn. Điều này làm tăng tính phi tập trung của mạng lưới Cardano. Một pool trên mạng Cardano có thể đạt đến một điểm bão hòa nhất định. Khi pool đã bão hòa, phần thưởng sẽ giảm dần nếu nó tiếp tục nhận thêm các ủy thác mới. Các pool trong mạng Bitcoin không có những hạn chế như vậy. Vì thế nên mạng Bitcoin dễ dàng xuất hiện pool chiếm hơn 30% thị phần sản xuất khối. Thậm chí, tại thời điểm viết bài, Foundry USA Pool chiếm tới hơn 40% năng lực tạo khối mới
Khi những người được ủy quyền không tin tưởng pool
Vào tháng 9 năm 2022, Poolin, một trong những pool khai thác Bitcoin lớn nhất, đã tạm dừng hoạt động rút tiền từ dịch vụ ví của mình nhằm nỗ lực ổn định tài sản và duy trì tính thanh khoản. Nói chung, những người khai thác có xu hướng rút phần thưởng bitcoin từ ví của pool hàng ngày (24h). Tuy nhiên, một số công ty pool khai thác khuyến khích khách hàng để lại phần thưởng trong ví của họ trong thời gian dài hơn bằng cách sử dụng các sản phẩm cho vay. Poolin có lẽ đã gặp vấn đề về thanh khoản do thị trường suy thoái. Kết quả là những người khai thác không có đủ thu thập từ phần thưởng để trang trải các chi phí vận hành. Một trong các chi phí lớn nhất đó chính là các hóa đơn tiền điện.
Poolin chiếm khoảng 10,5% thị phần sản xuất khối. Những người khai thác bắt đầu chuyển ủy quyền tỷ lệ hash cho các pool khác sau khi các vấn đề được báo cáo. Thị phần của Poolin giảm hơn một nửa xuống dưới 5%.
Chúng ta hãy xem sự khác biệt giữa các pool trong mạng Bitcoin và Cardano.
Giao thức Bitcoin không có hỗ trợ tích hợp việc vận hành pool (nhóm các minner) ở tầng giao thức. Pool chỉ xuất hiện một cách tự nhiên vài năm sau khi Bitcoin được ra mắt. Bitcoin vẫn trả phần thưởng cho bất kỳ ai giải được một bài toán mã hóa đầy thách thức về mặt tính toán. Những người khai thác ủy quyền tỷ lệ hash của họ cho người điều hành pool. Người điều hành pool sẽ trả thưởng lại cho những người ủy quyền hash khi họ nhận được thưởng từ việc khai khác block. Đây là một quy trình ngoài chuỗi hoạt động dựa trên sự tin tưởng giữa người khai thác và người điều hành pool.
Giao thức Cardano có hỗ trợ cho người vận hành pool và người ủy quyền ở tầng giao thức. Quá trình ủy quyền và thanh toán phần thưởng được tự động hóa và hoàn toàn dưới sự kiểm soát của giao thức. Không thể xảy ra việc người điều hành pool giữ lại phần thưởng của người ủy quyền vì đây là một quy trình hoàn toàn tự động.
Nếu bất kỳ pool nào trong mạng Cardano có hành động không phù hợp, thì những người được ủy quyền cũng có thể làm điều tương tự như những người khai thác trên mạng Bitcoin. Người ủy thác ADA có thể ủy thác tiền của họ cho một pool khác. Do đó, các nhà vận hành pool được khuyến khích về mặt tài chính để hành xử công bằng và đảm bảo rằng việc sản xuất khối là 100%. Tất cả những người nắm giữ tiền token ADA đều có quyền kiểm soát việc sản xuất khối.
Mạng Cardano không khóa ADA hoặc phạt bằng cách tịch thu tiền của người ủy thác. Trong mạng Cardano, các bên liên quan, đều được khen thưởng khi hoàn thành tốt công việc. Trong mạng Bitcoin, các nhà vận hành pool tự đặt ra mức yêu cầu phí vận hành. Trong mạng Cardano, những người vận hành pool cũng tự đặt ra mức phí vận hành pool và có 2 phần gồm: phí cố định và phí biến đổi. Về cơ bản, việc thu phí vận hành của hai mạng Cardano và Bitcoin là tương đối giống nhau.
Tỷ lệ hash hay tiền crypto?
Trong cả hai mạng Bitcoin và Cardano, người ủy quyền đều có quyền kiểm soát mạng, mặc dù thực tế là Bitcoin sử dụng tài nguyên vật lý để ủy quyền trong khi mạng Cardano sử dụng crypto. Vậy sự khác biệt là gì?
Câu hỏi quan trọng là ai có thể trở thành người ủy thác. Trong mạng Bitcoin, người ủy thác là những người có đủ năng lực vận hành phần cứng mới chạy được các thiết bị khai thác ASIC. Trong mạng Cardano, người ủy thác là tất cả những ai nắm giữ ADA. Bitcoin tách pool người khai thác người nắm giữ BTC. Vì vậy, mạng lưới Bitcoin bị kiểm soát bởi một nhóm nhỏ, chủ yếu là chủ sở hữu của các trạm khai thác lớn. Có thể dự đoán rằng khi việc ứng dụng của một mạng lưới tăng lên thì số lượng người nắm giữ tiền token cũng sẽ tăng lên. Số lượng người nắm giữ tiền token sẽ luôn nhiều hơn nhưung người khai thác (minner). Với mạng Bitcoin, sẽ xảy ra trường hợp đa số phải tin tưởng thiểu số. Những người nắm giữ BTC phải tin tưởng những người khai thác và người điều hành pool. Trong mạng Cardano, những người nắm giữ tiền ADA là người đặt cược (cũng tương đương thợ mỏ - minner). Vì vậy, về cơ bản, mạng được kiểm soát bởi tất cả những người sử dụng nó hoặc có một số mối quan hệ với nó được thể hiện thông qua quyền sở hữu tiền token.
Cũng có thể lập luận rằng việc xây dựng tính phi tập trung trên cơ sở tài nguyên kỹ thuật số (tiền) còn tệ hơn, vì người dùng có thể giữ tiền trên các sàn giao dịch. Điều này đúng và là một hình thức tập trung hóa. Tuy nhiên, trong trường hợp của Bitcoin, sự tập trung hóa này cũng đã xảy ra. Nguyên nhân chủ yếu là do quy mô kinh tế, vốn ủng hộ các doanh nhân hơn là các công ty khai thác nhỏ. Nhiều người khai thác thông qua các dịch vụ khai thác trên nền tảng đám mây, về cơ bản tương tự như việc nắm giữ tiền trên một sàn giao dịch tập trung. Trong cả hai trường hợp, bên thứ ba có thể lạm dụng các tài nguyên mà họ nắm giữ vì mục đích riêng.
Điều quan trọng là xu hướng trong tương lai sẽ như thế nào đối với mỗi loại. Khai thác (minning) sẽ có xu hướng tập trung hóa hơn nữa và thật khó để có thể tưởng tượng rằng mọi người sẽ khai thác Bitcoin ở tại nhà của mình. Nhưng sẽ thực tế hơn khi cho rằng mọi người sẽ chủ động giữ tiền trong ví riêng của họ và ủy thác. Về cơ bản, chủ sở hữu ADA có thể kiểm soát mạng thông qua điện thoại di động và ví cứng của họ. Trong khi đối với Bitcoin, họ phải đầu tư vào các công cụ khai thác ASIC và điện để giành quyền kiểm soát. Tùy chọn đầu tiên có vẻ tốt hơn đối với chúng tôi. Về mặt kinh tế, việc mua ví cứng rẻ hơn so với công cụ khai thác ASIC.
"Không nắm giữ chìa khóa, không phải tiền của bạn" là câu thần chú của lĩnh vực crypto và các sàn giao dịch tập trung được coi là kẻ thù. Câu thần chú này phù hợp với những gì mạng PoS cần.
Cardano có lợi thế hơn Ethereum ở chỗ việc ủy thác dễ tiếp cận hơn đối với những người sở hữu ít token. Bạn chỉ cần trả một khoản phí hoàn lại là 2 ADA và phí giao dịch là 0,2 ADA. Theo đúng nghĩa đen, bạn có thể có được một phần nhỏ quyền kiểm soát đối với mạng Cardano chỉ với một vài USD. Mạng Ethereum yêu cầu tối thiểu 32 ETH. Và đây là một rào cản lớn để tham gia ủy thác. Điều đó sẽ khiến mọi người phải suy nghĩ về cách thức và nơi ủy thác. Cardano và Ethereum đều là mạng PoS, nhưng về cơ bản các tính năng của chúng khác nhau về chi tiết. Ethereum không có hỗ trợ cấp giao thức cho pool và khả năng ủy quyền. Nếu muốn ủy thác, chủ sở hữu Ethereum sẽ phải thông qua các bên thứ ba. Chúng ta cũng nên nhận thức rõ rằng, không có lý do gì để sử dụng các sàn giao dịch tập trung để ủy thác.
Đây là bảng so sánh các tính năng POS của Cardano và Ethereum.
KẾT LUẬN
Tất cả những người nắm giữ ADA đều có quyền kiểm soát việc sản xuất các khối trong mạng Cardano. Nếu giữ trên các sàn giao dịch tập trung, tài sản của bạn có thể bị đóng bắng hoặc bị tịch thu trong trường hợp có quyết định của các cơ quan quản lý. Nhưng nếu nắm giữ tài sản trong ví riêng của mình thì không ai có thể lấy được chúng. Ví dụ: nếu các cơ quan quản lý cố gắng buộc các nhà điều hành pool kiểm duyệt các giao dịch, thì bạn với tư cách là chủ sở hữu ADA có thể ngay lập tức ủy quyền cho một pool khác và bạn không đồng ý kiểm duyệt.
Cardano có hàng nghìn pool được điều hành bởi những người từ khắp nơi trên thế giới. Những người nắm giữ ADA quyết định pool nào sẽ tạo ra các khối. Càng nhiều người kiểm soát mạng thì càng có ít khả năng ai đó có thể dừng hoặt động của mạng lưới. Việc tìm kiếm các trạm khai thác lớn sẽ là mục tiêu dễ dàng hơn nhiều đối với các nhà quản lý hơn là theo đuổi tìm kiếm những ai đang nắm giữ tiền token. Tất cả những gì bạn phải làm là ủy quyền qua một mạng riêng và sau đó không có gì để theo dõi bạn. ADA là chìa khóa của tự do.
Nguồn bài viết tại đây.
Đọc thêm các bài viết liên quan tại thẻ Tags bên dưới