Cardano kỷ niệm 3 ngày "Sinh nhật Stake"
Ngày 24 tháng 08 năm 2023 - Chia sẻ bài viết này trên Twitter | Facebook | Telegram
Vào ngày 29 tháng 7 năm 2020, có một hard fork Shelley bắt đầu stake vào Cardano. Stake trên Cardano kỷ niệm 3 ngày sinh nhật. Hãy xem điều này có ý nghĩa gì đối với dự án.
Hard fork Shelley mang lại những gì
Hard fork Shelley chủ yếu thể hiện sự thay đổi lớn trong quá trình Phi tập trung của mạng Cardano. Mặc dù việc chuyển giao sự đồng thuận đến tay những người nắm giữ ADA diễn ra dần dần (được kiểm soát bởi một tham số), nhưng các node do các nhà khai thác độc lập vận hành tương đối nhanh chóng đã tạo ra 100% tất cả các khối. Cardano đã trở nên hoàn toàn độc lập với các node do nhóm IOG vận hành.
Tôi dám nói đó cũng là một sự thay đổi lớn đối với ngành công nghiệp Blockchain. Mặc dù một số Blockchain sử dụng sự đồng thuận Proof-of-Stake (PoS) đã chạy vào năm 2020, chẳng hạn như Algorand được ra mắt vào tháng 6 năm 2019, PoS vẫn là một thuật toán non trẻ chưa được thử nghiệm theo thời gian.
Việc có một Blockchain khác với cách triển khai PoS độc đáo chắc chắn có thể được coi là tiến bộ công nghệ. PoS của Cardano dựa trên sự đồng thuận của Nakamoto với tính hoàn tất giao dịch theo xác suất (probabilistic finality), do đó nó hoạt động hoàn toàn khác với PoS của Algorand. Vào tháng 9 năm 2022, Ethereum 2.0 đã được ra mắt, mang đến một triển khai đồng thuận PoS độc đáo khác.
Nếu nhìn vào lịch sử, chúng ta sẽ thấy rằng Blockchain lâu đời nhất triển khai PoS thuần túy là nền tảng Nxt, được ra mắt vào năm 2013 và vẫn đang hoạt động cho đến ngày nay.
Hard fork Shelley là một trong những sự kiện lớn nhất năm 2020, vì Cardano đã lọt vào top 10 kể từ năm 2017. Cardano là Blockchain lớn đầu tiên chuyển sang cơ chế đồng thuận PoS (bao gồm khả năng stake và vận hành các node sản xuất khối). Hãy nhớ lại rằng vào thời điểm đó Bitcoin, Ethereum, Bitcoin Cash, Bitcoin SV và Litecoin đều nằm trong top 10. Tất cả các dự án này đều sử dụng Proof-of-Work. Sau đó là Ripple và Binance Chain. Không có Blockchain PoS nào trong top 10.
Cardano là Blockchain PoS đầu tiên trong top 10 cung cấp cho mọi người khả năng stake token. Những người nắm giữ ADA có thể tham gia vào quá trình Phi tập trung và bảo mật mạng mà họ bắt đầu nhận được phần thưởng stake sau mỗi 5 ngày.
Stake có thể được coi là tương tự như "đào" (mining). Bất kỳ ai quan tâm đến việc cung cấp dịch vụ cho mạng và nhận phần thưởng đều có thể tự do tham gia stake và khai thác. Sự Phi tập trung và bảo mật của blockchain phụ thuộc vào số lượng người sẽ tham gia vào việc stake hoặc khai thác và những gì các thực thể riêng lẻ sẽ có.
Cardano không xác định số lượng ADA tối thiểu mà bạn phải có để tham gia stake. Theo nghĩa đen, bất cứ ai có vài USD đều có thể tham gia.
Gần 1,3 triệu người đã tham gia stake từ năm 2020 đến nay. Đó là trung bình khoảng 1.180 người một ngày. Trong thị trương giá xuống đang diễn ra, có khoảng hàng trăm người tham gia stake vào Cardano mỗi ngày. Tất nhiên, ai đó có thể rời khỏi việc stake và những người khác tham gia. Điều quan trọng là số lượng staker không ngừng tăng lên.
Người stake có thể ủy quyền cho khoảng 1.100 nhóm thường xuyên sản xuất ít nhất 1 khối mỗi kỷ nguyên và đủ điều kiện nhận phần thưởng. Có một số nhà khai thác đa nhóm trong mạng, nhưng Cardano là một trong những mạng phi tập trung nhất trong ngành công nghiệp Blockchain xét về số lượng nhà sản xuất khối.
Kiểm tra thời gian của Proof-of-Stake
Cardano là dự án top 10 nên động lực tấn công mạng là rất lớn. Các nỗ lực tấn công xảy ra mọi lúc, cũng như tất cả các mạng Blockchain lớn. PoS của Cardano đã vượt qua bài kiểm tra thời gian quan trọng vì 3 năm là một khoảng thời gian tương đối dài.
Mạng Cardano chưa bao giờ gặp sự cố nghiêm trọng ở mức độ đồng thuận và chưa bao giờ có trường hợp khởi động lại mạng. Điều này cũng ứng dụng cho việc nâng cấp mạng được xử lý bởi tổ hợp hard fork. Ngay cả trong những trường hợp này, người dùng sẽ không nhận thấy bất kỳ sự chậm lại hoặc hạn chế nào trong việc sử dụng mạng.
Chỉ có một sự kiện trong đó 50% số node cùng khởi động lại tại một thời điểm. Không có gì nghiêm trọng xảy ra và việc này chỉ diễn ra trong vòng vài phút, mạng lại có thể tạo ra các khối đều đặn. Mạng đã chứng minh được sự tự phục hồi mạnh mẽ của nó.
Tôi nhớ vào năm 2017 người ta nói rằng mạng PoS không thể hoạt động an toàn. Năm 2020, nhiều người vẫn chưa tin tưởng vào sự đồng thuận của PoS. Ngày nay thì khác. Bằng chứng cổ phần được coi là sự đồng thuận an toàn và được thử nghiệm theo thời gian.
Nhìn vào top 10, bạn sẽ thấy Bitcoin và Dogecoin là những dự án cuối cùng sử dụng Proof-of-Work. Cardano, Ethereum và các dự án khác được xếp hạng theo giới hạn thị trường sử dụng sự đồng thuận thay thế (không nhất thiết phải là PoS, nhưng cũng không phải PoW).
Điều quan trọng cần lưu ý là ADA nằm trong tay mọi người. Nhóm IOG, Cardano Foundation và Emurgo cũng nắm giữ ADA, nhưng phần lớn tiền nằm trong tay những người nắm giữ ADA. Hơn nữa, gần 78% trong tổng số 45.000.000.000 token đang được lưu hành. Không thực thể nào có thể kiểm soát sự đồng thuận phi tập trung của mạng một cách đột ngột. Một số token được các vận hành pool nắm giữ như cam kết của riêng họ và tổng số cổ phần của các nhóm bao gồm việc ủy quyền các token từ nhiều người stake (thường là hàng nghìn người ủy quyền cho một nhóm thông thường).
Một mối nguy hiểm nhất định đối với mạng PoS là sự tập trung cao độ của token ở một nơi (trên các sàn giao dịch, trong ngân hàng giám sát, trong hợp đồng thông minh, v.v.). Cardano có tính năng stake thanh khoản cao nên mọi người có thể ủy quyền ADA trực tiếp từ ví của họ. Không có bên thứ ba cần phải được sử dụng. Đây là một trong những lợi thế lớn so với các dự án PoS cạnh tranh, nơi chúng ta có thể quan sát thấy sự tập trung cao độ của token. Ví dụ như các sàn giao dịch hoặc hợp đồng thông minh mà mọi người sử dụng vì cách stake token dễ dàng hơn.
Có thể nói rằng theo quan điểm này, mạng Cardano xuất hiện như một trong những lựa chọn thay thế an toàn hơn.
Những người trình bầy rằng PoS sẽ không bao giờ hoạt động đã sai. Những người không tin tưởng vào mạng PoS thậm chí ngày nay có thể đợi thêm một hoặc hai năm nữa. Nhưng thực tế là chưa từng có mạng PoS nào bị hack, ít nhất là theo hiểu biết của tôi.
Proof-of-Work sẽ mãi mãi là sự đồng thuận được thử nghiệm theo thời gian vì những lý do hợp lý. Mặt khác, hiện tại chúng ta đang chứng kiến, mạng PoW ngày càng có xu hướng bị tập trung hóa. Họ thường chỉ có một số nhà sản xuất khối và phần lớn tỷ lệ băm được tạo thành từ các công ty khai thác lớn. Mọi người bắt đầu nghi ngờ về tính bền vững kinh tế lâu dài của mạng PoW.
Mạng PoS có tính bao trùm hơn nhiều so với mạng PoW, và chúng có thể được Phi tập trung nhiều hơn. Ngoài ra, chúng còn tiết kiệm năng lượng hơn nhiều, do đó phí giao dịch có thể dễ dàng duy trì chúng một cách kinh tế hơn.
Sự đồng thuận PoS chắc chắn là một công nghệ phù hợp cho tương lai phi tập trung của chúng ta. Sự đồng thuận của PoW chắc chắn có nhiều lợi thế, nhưng phải công nhận một số vấn đề rõ ràng. Tất nhiên, có nhiều cách triển khai các giao thức PoW khác nhau về cơ bản giống như cách triển khai các giao thức PoS khác nhau. Các thuộc tính kết quả của Blockchain được tạo thành từ nhiều chi tiết tinh tế.
Cardano chắc chắn là một dự án thành công về mặt đồng thuận Proof-of-Stake.
Lời kết
Chúng ta đã nhìn lại quá khứ và hiện tại để có thể nghĩ về tương lai của Cardano. Phi tập trung dường như đang đi đúng hướng. Điều quan trọng cần giải quyết là khả năng mở rộng. Không được hy sinh sự Phi tập trung khi cố gắng tăng khả năng mở rộng. Đó là một vấn đề lớn về công nghệ cần giải quyết. Nhóm IOG đã trình bày kế hoạch tăng khả năng mở rộng của Cardano thông qua sự đồng thuận PoS Leios (Input Endoser). Việc triển khai sẽ phức tạp nhưng nhóm IOG đã chứng minh rằng họ có khả năng đổi mới và cung cấp ngay cả những công nghệ phức tạp như vậy. PoS Leios không phải là thay đổi duy nhất mà Cardano có thể thấy ở mức độ đồng thuận và còn có những thứ khác đang được triển khai. PoS chắc chắn có nhiều hơn nữa để cung cấp.
Nguồn bài viết tại đây
Đọc thêm các bài viết liên quan tại thẻ Tags bên dưới